ما میخواهیم در این مقاله به نحوه عملکرد یک گیربکس خودکار در مقایسه با نیمه اتوماتیک بپردازیم. اتومبیلهای معمولی، امروزه با یک گیربکس دستی یا اتوماتیک عرضه میشوند اما تغییراتی در گیربکس اتوماتیک وجود دارد که به گیر بکس نیمه اتوماتیک معروف شده است. یافتن خودرویی که گیر بکس دارد و فقط به صورت نیمه اتوماتیک کار میکند، امروزه به لطف ظهور سیستمهای دو کلاچ بسیار نادر است. اما امروزه بسیاری از اتومبیلهای جدید موجود در بازار که دارای کلاچ دوبل / گیربکس اتوماتیک هستند در صورت انتخاب میتوانند توسط راننده بصورت نیمه اتوماتیک اداره شوند.
گیربکس خودکار و نیمه اتوماتیک به چه صورت است؟
گیربکس یا جعبه دندهای که به صورت نیمه اتوماتیک کار میکند به راننده نیاز دارد که مانند دنده دستی، دنده خودرا تغییر دهد. تفاوت اصلی در این است که یک جعبه دستی به استفاده از پدال کلاچ نیاز دارد اما یک نیمه اتوماتیک این قسمت را از دسترس راننده خارج کرده و عملکرد آن را به صورت خودکار تکمیل میکند. با این حال برخی از گیربکسها دندهها را به صورت الکترونیکی تغییر میدهند. به همین دلیل یک عملکرد نیمه اتوماتیک میتواند جذابیت بیشتری را برای رانندگان داشته باشد.
ساختمان اجزای ماشین را در نظر بگیرید، در هر ماشینی شما یک موتور دارید و چهار چرخ که روی یک بدنه سوار شدهاند. این دو ارکان اصلی هر خودرو هستند و در صورت عدم وجود هر کدام از آنها موتور ماشین به درستی کار نخواهد کرد. گیر بکس در حقیقت رابط بین موتور و چرخها است و در واقع این گیر بکس است که نیروی تولیدی در موتور را به چرخهای ماشین منتقل کرده و آنها را به حرکت وامیدارد. قبل از ورود به مدلهای مختلفی که اکنون در حال استفاده هستند بیایید بررسی کنیم که چرا اتومبیلها در وهله اول دارای گیر بکس هستند. اینکه آیا شما گیربکس دستی دارید یا یک گیر بکس اتوماتیک، دو موضوع متفاوت است که هر کدام ار آنها عملکرد خاص خود را دارند.
۱) هنگامی که موتور متوقف میشود موتور را از چرخهای درایو جدا کنید. این کار به موتور اجازه میدهد روشن یا خاموش بودن خود را به خوبی حفظ و کنترل کند. در حالی که چرخهای خودرو اینگونه نیستند و عملکرد آنها کاملا متفاوت است.
۲) طیف وسیعی از نسبتهای دندهای را فراهم کنید که اجازه شتاب سریع ازحالت توقف را داشته باشد و در ضمن موتور را هم بتوانید با سرعت کمتری کنترل کنید.
از نظر فنی اولین عملکرد کار انتقال نیست بلکه کار یک مبدل کلاچ یا گشتاور است. زمانی که ماشین ثابت است اما روشن است و موتور در حال کار میباشد باید چیزی وجود داشته باشد که موتور را به چرخش در آورد. درون گیربکس دستی، چیزی وجود دارد به نام “کلاچ”. شما دو صفحه صاف را تصور کنید که روبروی یکدیگر قرار گرفتهاند، یکی به موتور متصل شده است و دیگری متصل به گیربکس است و دارای چرخهای متحرک میباشد. در هنگام رانندگی با خودرو در جاده، آن دو صفحه با یکدیگر تماس میگیرند و در نتیجه نیروی چرخشی بوجود میآید که آن نیرو توسط موتور به چرخهای محرک خودرو منتقل میشود. زمانی که ماشین کاملا متوقف شده، راننده روی پدال کلاچ فشار میآورد که صفحات را از هم جدا میکند و اجازه میدهد تا موتور به چرخش درآید. اما برای حرکت دوباره راننده پدال کلاچ را آزاد میکند تا این امکان را فراهم کند که صفحات دوباره در تماس با یکدیگر قرار بگیرند.
*راه دیگری که برای انجام همان عملکرد اما بدون تعامل انسان با مبدل گشتاور است اینست: تصور کنید که دو تیغه درون فن، در مقابل یکدیگر قرار گرفتهاند و فاصله کمی بین آنها وجود دارد، یک فن متصل به موتور و دیگری متصل به چرخهای محرک میباشد. خب زمانی که موتورخاموش است، جریان هوا از آن عبور میکند اما این هوا به اندازهای قدرت ندارد که فن را به کار بیاندازد. ولی به محض اینکه جریان هوای بیشتری وارد موتور میشود با سرعت بیشتر فن محور را به چرخش وا میدارد و آن را به کار میاندازد.
انتقال
به طور کلی دو نوع گیر بکس وجود دارد:
گیربکس دستی و اتوماتیک
گیر بکس دستی که دارای پدال کلاچ و تعویض دنده میباشد که به راننده اجازه میدهد تا دندهها را به صورت دستی تغییر دهد و گیر بکس خودکار هم که در واقع به صورت اتوماتیکوار میتواند همه چیز را برای شما انجام دهد.
به عبارت دیگر یک گیربکس دستی شامل مجموعهای از چرخ دندهها برای هر “سرعت” در شفتهای موازی است. اگر گیر بکسی پنج سرعته باشد، شامل پنج مجموعه چرخ دنده جلویی میباشد و مجموعه دیگری که در حالت معکوس به کار میرود.
خودروهای اتوماتیک
نسل فعلی گیربکسهای اتوماتیک معمولی از مبدل گشتاور برای انتقال نیرو از موتور به گیربکس استفاده میکنند. خودروهای اتوماتیک ابتدایی معمولا در حرکت بسیار روانتر بودند اما سرعت آنچنانی نداشتند و فاقد کنترل الکتریکی بودند. دو نوع گیر بکس اتوماتیک دستی در حال استفاده هستند که در نوع مدرنتر اقدامات کلاچ و تغییر توسط مکانیسمهای فعال شده الکترونیکی کنترل شده از طریق رایانه انجام میشود، بنابراین بدون تعامل راننده، درست مثل گیربکس اتوماتیک معمولی کار میکند. اولین نسخهها که در درجه اول در اتومبیلهای اروپایی کار میکردند، بر اساس یک گیر بکس دستی معمولی با یک کلاچ واحد بودند. تقریبا بدون استثناء این مدلها سریعا تغییر کردند و این همان چیزی است که باعث شد نوع جدیدتر کلاچ Dual clutch وارد کار شود.
CUT
Continuously Variable Transmission یا CUT به معنی سیستم انتقال قدرت متغیر است. اولین CUT در سال ۱۹۸۶ به ثبت رسید. تکنولوژی این نوع گیربکس در سالهای اخیر پیشرفتهای چشمگیری داشته است تا آنجا که امروزه چندین کارخانه خودروسازی بزرگ در دنیا در حال تولید آن هستند و به دنبال بهبود بازده این نوع گیربکس میباشند. مزیت CUT این است که موتور میتواند در حالی که در جاده نیاز به تغییر سرعت دارد با بیشترین سرعت به راه خود ادامه دهد. به عنوان مثال برای شتاب سریع موتور باید تا جایی که میتواند بیشترین نیرو را تولید کند، تغییر سرعت دهد و در همان سرعت نگه داشته شود. زیرا گیربکس مرتبا با افزایش سرعت خودرو تنظیم میشود. در شرایط کروز کنترل، گیربکس میتواند تغییرات کوچک در سرعت جاده را تنظیم کند در حالی که موتور در بهترین دور موتور قرار دارد و ثابت است. بک عامل محدود کننده این است که به دلیل اینکه CUTها به اصطکاک بین کمربند و قرقرهها تکیه میکنند، هنوز هم به منظور افزیش قدرت طراحی و ساخته نشدهاند. اما به طور کل بسیاری از اتومبیلهای امروزی با یک گیربکس اتوماتیک خودکار عملکرد بهتری نسبت به نیمه اتوماتیک دارند و افراد ترجیح میدهند از این خودروها استفاده کنند. بخشی از این امر به دلیل تعداد بیشتر سرعتهایی است که اکنون در دنده اتوماتیکهای معمولی نیز استفاده میشود که به موتور اجازه میدهد تا با هر سرعت معینی در جاده حرکت کند.
منبع: differences between automatic and semi automatic gearboxes
[…] بیشتر بخوانید : تفاوت بین گیربکس خودکار و نیمه اتوماتیک […]